PRAWO AUTORSKIE

Prawa autorskie programów komputerowych

 Przepisy ustawy PrAut nie zawierają definicji programu komputerowego, gdyż szybki postęp techniczny w przemyśle komputerowym mógłby spowodować w krótkim czasie jej nieadekwatność w stosunku do rzeczywistości. Jednak należy pamiętać o kluczowej zasadzie z wyrażonej w art. 1 ust. 1, odnoszącej się również do programów komputerowych, że utwór, aby podlegał ochronie ma stanowić przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Programy komputerowe podlegają takiej samej ochronie jak utwory literackie za wyjątkiem przepisów umieszczonych w rozdziale "Przepisy szczególne dotyczące utworów literackich". Ochrona ta przysługuje nie zależnie od formy, sposobu wyrażenia, a zatem m.in. w postaci "programu źródłowego", "programu maszynowego", "programu wpisanego do pamięci stałej komputera" itd. Podlega on ochronie również wówczas, gdy jest utrwalony w odręcznie sporządzonych notatkach, w dokumentacji projektowej, wytwórczej i użytkowej itd. Wyłączone spod tej ochrony zostały jednak idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy.

  Zgodnie z ogólna zasadą wyrażoną w art. 8 PrAut podmiotem prawa autorskiego do programu komputerowego jest twórca. Regulacja odmienną, stanowiącą lex specialis do tej ogólnej zasady, są przepisy dotyczące twórczości pracowniczej, a mianowicie prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej. Pracodawca, bez konieczności dodatkowego wynagrodzenia dla twórcy, nabywa całość majątkowych praw autorskich do programu i staje się tym samym podmiotem prawa decydującym o rozporządzaniu opracowaniem programu, co znaczy m.in. to, iż pracownik twórca nie jest uprawniony do wykorzystania elementów twórczych tegoż programu przy pisaniu nowego programy dla siebie bądź osoby trzeciej. Powyżej opisana regulacja ma zastosowanie jednak tylko w przypadku stosunku pracy między pracodawcą a pracownikiem i nie może być interpretowana rozszerzająco. W przypadku zatem powstania programu na podstawie stosunku prawnego zbliżonego do stosunku pracy (a więc opartego na zamówieniu mającym źródło np. w umowie zlecenia, w umowie o dzieło) czy na podstawie umowy przyrzeczenia publicznego (konkursu) należy uznać, że całość autorskich praw majątkowych przysługuje wyłącznie twórcy, chyba że umowa stanowić będzie inaczej.

  Autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego obejmują prawo do:

1. trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego;
2. tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała;
3. rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.

  Bez względu na powyższy katalog legalny dysponent programu, chodzi tu m.in. nabywcę egzemplarza programu oraz licencjobiorcę, jest uprawniony bez uzyskania zgody podmiotu prawa autorskiego do zwielokrotniania programu w całości bądź części, a także do przystosowywania, tłumaczenia i zmieniania go w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do korzystania z programu zgodnie z jego przeznaczeniem. Wśród tych działań należy podkreślić przede wszystkim: "zwykłe" stosowanie programu w komputerze, korektę błędów, testowanie programu programami antywirusowymi, integrowanie programu z innymi stosowanymi programami. Dysponent programu może również sporządzić kopię zapasową, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego.