PRAWO AUTORSKIE

Prawa pokrewne

1. prawa do artystycznych wykonań
2. prawa do fonogramów i wideogramów
3. prawa do nadań programów
4. prawa do pierwszych wydań i wydań naukowych i krytycznych

Prawa do artystycznych wykonań

"Artystyczne wykonania" w rozumieniu ustawy są w szczególności: działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy i mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania, a każde takie artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej pozostaje pod ochroną niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Artysta wykonawca ma wyłączone prawo do ochrony dóbr osobistych, a w szczególności do wskazywania go jako wykonawcy, decydowania o sposobie oznaczenia go, w tym zachowania anonimowości bądź użycia pseudonimu. Posiada on również uprawnienia do korzystania z artystycznego wykonania i rozporządzania prawami do niego oraz do wynagrodzenia za korzystanie z artystycznego wykonania lub za rozporządzanie prawami do takiego wykonania określone w umowie albo przyznane w przepisach ustawy. Prawo artysty wykonawcy nie narusza prawa autorskiego do wykonywanego utworu.

Prawa do fonogramów i wideogramów

Definicje legalne dla odpowiednio fonogramów i wideogramów umieszczone zostały w art. 94 ustawy PrAut. Fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych. Wideogramem zaś jest pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez, niezależnie od tego, czy stanowi ono utwór audiowizualny.

Bez uszczerbku dla praw twórców lub artystów wykonawców, producentowi fonogramu lub wideogramu (domniemywa się, że jest to osoba, pod której nazwiskiem lub firmą (nazwą) fonogram lub wideogram został po raz pierwszy sporządzony)przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania z fonogramu lub wideogramu w zakresie:

1. zwielokrotniania określoną techniką;
2. wprowadzenia do obrotu;
3. najmu oraz użyczania egzemplarzy;
4. publicznego udostępniania fonogramu lub wideogramu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

Prawa ta wygasają z upływem pięćdziesięciu lat następujących po roku, w którym fonogram lub wideogram został sporządzony.

Prawa do nadań programów

Organizacji radiowej lub telewizyjnej ustawodawca przypisuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania ze swoich nadań programów w zakresie utrwalania, zwielokrotniania, nadawania przez inną organizację, reemitowania, wprowadzania ich utrwaleń do obrotu, odtwarzana w miejscach dostępnych za opłatą wstępu, udostępniania ich utrwaleń w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym. Czynności te jednak muszą się odbywać bez uszczerbku dla praw twórców, artystów, wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów. Opisane prawo wygasa z upływem pięćdziesięciu lat po roku pierwszego nadania programu.

Prawa do pierwszych wydań i wydań naukowych i krytycznych

Jest to instytucja nadająca wydawcy, który jako pierwszy w sposób zgodny z prawem opublikował lub w inny sposób rozpowszechnił utwór, którego czas ochrony już wygasł, a jego egzemplarze nie były jeszcze publicznie udostępniane, wyłączne prawo do rozporządzania tym utworem i korzystania z niego na wszystkich polach eksploatacji przez okres dwudziestu pięciu lat od daty pierwszej publikacji lub rozpowszechnienia. Podobne uprawnienie przysługuje temu, kto po upływie czasu ochrony prawa autorskiego go utworu przygotował jego wydanie krytyczne lub naukowe, niebędące utworem (na okres trzydziestu lat od daty publikacji).